Bir yaz dönemi bitti.

Çocukların okul hayatına başlamasına sayılı günler kala ailelerden ve çocuklardan sıkça duyduğumuz kaygıların ve endişelerin neler olduğunu ve yaşadıkları durumun üstesinden gelebilmeleri için anneye babaya düşen görevler nelerdir? Okula uyum sürecinden ve bunlardan bahsedelim..

Bir çocuk için okul, daha önce tanımadığı çok sayıda akranlarıyla birlikte olduğu, uyulması gereken kurallarıyla ve yapılması gereken görevler ile dolu, sosyal bir çevreden bahsediyoruz ve bu eğitim öğretime başlama dönemi hem çocuk hem de aileler açısından önemli ve zaman zaman zor bir süreçtir.

Okulun ilk günleri çocuk heyecanlı ve kaygılıdır. Diğer yandan anne baba da onun kadar heyecanlı ve karmaşık bir duygu yoğunluğu yaşar.
Çocuğu okula hazırlamak için alınan önlemlere rağmen ilk zamanlarda ağlamaları, ayrılmak istememeleri ve yaşadıkları kaygılar kaçınılmazdır. Bu, aileleri telaşlandırmayan, son derece normal bir tepkidir. Okulun ilk günü çocuğun anne babadan ayrılırken güçlük çekmesiyle, daha sonraki psikolojik ve eğitimsel gelişimi arasında bir ilişki yoktur.

Okulların açılmasıyla birlikte öğrencinin okula alışma süreci de başlar. İşte bu zaman dilimini okula uyum süreci olarak tanımlıyoruz. Uyum, kişinin sahip olduğu özellikler ve benliği ile çevresiyle kurduğu ilişki diyebiliriz. Uyum süreci bireylerin özelliklerine göre farklılık gösterir. Öğrencinin okula, arkadaşlarına ve öğretmenlerine alışması, uyum göstermesi, adapte olması her bir öğrenci için farklı süreçlerde gelişir. Kimi öğrenci bu süreci sıkıntısız atlatırken kimi de annebabasından ayrılmakta zorlanır.

Öğrencilerin farklı uyum süreçleri yaşamasında bireysel özellikleri kadar sosyal gelişimleri de önemlidir. Çocuğu okul sürecine hazırlamak, okulun olduğu kadar ebeveynlerin de görevlerindendir. Okulların açılması ile birlikte yaşamsal bazı alışkanlıkların da değişecek olması çocuğun okula karşı olumsuz bir tutum geliştirmesine de neden olabilir. Bundan dolayı değişikliklerin neler olacağı konusunda öğrenci ya da öğrenci adayını bilgilendirerek sürece hazırlanmasını sağlamak doğru olacaktır.

Okulların Açılmasıyla Birlikte Öğrencinin Hayatında Yaşanacak Değişiklikler Neler Olabilir?

Çocuklarokulların açılmasıyla birlikte okul giriş çıkış saatlerinde okulda olması, ödevlerini zamanında yapmak gibi sorumluluklar gelecektir. Aynı zamanda uyuma ve kalkma saatlerinde değişiklik olacaktır. Okulların açılmasından önce yatma ve kalkma saatleri konusunda çocuğu yönlendirmek ve bu sürece hazırlamak iyi olacaktır.

Çocuklar günün büyük bir bölümünü okulda ardından da ev ödevlerini yaparak geçireceğinden, ebeveynleri ile birlikte geçireceği zaman dilimlerinde azalma olacaktır. Bu süreçte kaliteli zaman geçirmeye özen göstererek çocuğun böyle bir nedenle okula uyum sürecini hızlandırabilirsiniz.

 Çocuklar tıpkı ebeveynleriyle geçirdiği zaman gibi evinde geçirdiği zaman da tatil dönemine oranla değişiklik gösterecektir. Bu konuda çocuğu bilgilendirin ve evinde zaman geçirmesine yardımcı programlarla destek olun.

 Okulların açılması ile birlikte ilgi merkezinde de bölünmeler olacaktır. Öğrenci o güne kadar evin odak noktasıyken, odak ve ilgiyi okulda arkadaşlarıyla paylaşmak zorunda kalması çocuğu okula karşı olumsuz tutum geliştirmesine sebep olabilir.

 Okula uyum sürecinde en çok rastlanan durumlardan biri de öğrencinin okul ortamına karşı duyduğu kaygılardır. Öğrenci ebeveynlerinin kendilerini okuldan alıp almayacakları, okula gelip gelmeyecekleri, servisi kaçırıp okulda kalırım korkusunu yaşayabilirler. Bu nedenle çıkış saatlerinde söylenilen saatte orda olunması gelemeyeceği günler kimin alacağı gibi önceden bilgi vermek çocuğu ilk başta kaygılandırsa da ebeveyni ile kurdu güvenli bağ sayesinde bu duygusunu daha regüle edebilecektir.

Yine aynı süreçte öğrencinin yapmadığı davranışları yaptığı da gözlemlenmektedir. Öğrenci, okula uyum sürecinde ağlama nöbetlerine kapılabilir, altına ıslatmalar, iştah kaybı, uyku bozuklukları gibi davranışları sergileyebilir. Böylesi bir durum ile karşılaşıldığında ebeveynlerin sakinliğini koruması, destekçi ve yardımcı olması önemlidir. Bu süreçte yapılacak en yanlış hareket çocuğu diğer öğrencilerle karşılaştırarak, arkadaşlarını örnek göstererek çocuktaki özgüven ve kimlik gelişimine ket vurmak olacaktır.

Karşılaşacağınız olaylar karşısında,durumu nasıl yöneteceğiniz hususundakonunun uzmanlarından da destek almak süreci daha kolaylaştıracaktır.

Sağlıklı, huzurlu, başarılı ve çocuklarınızla işbirliği içinde bireğitim öğretim yıl geçirmemiz dileğiyle.

                                                                              Uzman Klinik psikolog

MERYEM YILDIRIM AYYÜZ

Okula Uyum Süreci

Eylül ayı ile birlikte yeni okul deneyimine başlayacak olan çocuklar ya da okul, öğretmen değiştirmiş olan çocuklar için okulun ilk günleri bazen zorlayıcı olabilmektedir.

• Okul nasıl bir yer?
• Ben orada ne yapacağım?
• Annemi hiç göremeyecek miyim?
• Burası eski okulum gibi midir?
• Yeni arkadaş edinebilecek miyim?
• Acaba öğretmenim nasıl?

Şeklinde çocukların zihninde türlü türlü sorular oluşabilmektedir. Bu noktada aileler çocukların zihninde oluşabilecek bu sorulara karşın hazırlıklı olmalı ve çocuk ile okul hakkında kısa bir sohbet edebilmelidir.

Oryantasyon sürecinde ebeveynlerden beklentiler;

• Ev içi günlük rutin düzenlenmesi
• Sabah rutinlerini okula göre düzenlemek
• Öğretmen ile işbirliği, güven, sabır
• Ayrılık denemeleri için acele etmemek
• Çocuğa bir araya gelecekleri zamanı bekleyeceğini söylemek, geri geleceğini söylemek, okul sonrası ne yapacaklarını belirtmek, sevdiği şeyleri okul sonrasına bırakmak

Oryantasyon sürecinde dikkat edilmesi gereken bir başka konu ise çocuğun, öğretmen ve sınıf ile bağ kurabilmesini sağlamaktır.

• Çocuk sınıfa girmeden önce öğretmeniyle tanışmalı. Vakit varsa öğretmeni ile sınıfa girmeden önce kısa bir sohbet edilebilir.
• Çocuk sınıfa girmekte çok dirençliyse öğretmen okulun içini birlikte gezmeyi teklif edebilir ve günü böyle tamamlayabilirler.
• Çocuk dirençli değilse ilk gün 1-2 saat sınıfta öğretmeninin göz hizasında uzakta olmayacak şekilde yer alabilir.
• Özellikle sınıfta yardım etmeyi seven ve görev bilinci olan bir öğrenciyle yan yana oturtmanız çocuğa iyi gelebilmektedir.

Psikolog Aybüke Uysun